Με εγκύκλιο του Υπ. Εσωτερικών, οι Αναπτυξιακοί Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης καταγράφονται ως Ανώνυμες Εταιρείες ειδικού σκοπού, με διοικητική και οικονομική αυτοτέλειας, αλλά όχι αυτονομίας, με σκοπό την υλοποίηση αναπτυξιακών πολιτικών.
Συγκεκριμένα, οι Αναπτυξιακοί Οργανισμοί – συμπράττοντας με τους ΟΤΑ – συμβάλλουν στην υλοποίηση αυτοδιοικητικών αρμοδιοτήτων και έχουν ως σκοπό ιδίως την επιστημονική, συμβουλευτική και τεχνική υποστήριξη των ΟΤΑ και των ενώσεών τους (Συνδέσμων Δήμων και Περιφερειακών Ενώσεων Δήμων, ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ), την υποστήριξη και εφαρμογή της αναπτυξιακής πολιτικής των Δήμων και των Περιφερειών, την ωρίμανση έργων υποδομής και την υλοποίηση πολιτικών κοινωνικής συνοχής, ψηφιακής σύγκλισης και αειφόρου ανάπτυξης.
Στο μετοχικό τους κεφάλαιο μετέχουν περισσότεροι του ενός Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή/και Περιφερειακές Ενώσεις Δήμων (ΠΕΔ).
Υπό προϋπόθεση (οι ΟΤΑ και οι Περιφερειακές Ενώσεις Δήμων να κατέχουν την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου) στο μετοχικό κεφάλαιο είναι επίσης δυνατή η συμμετοχή των Περιφερειακών Ταμείων Ανάπτυξης, της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος, της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος, των Δικτύων και των Συνδέσμων Δήμων.
Οι Αναπτυξιακοί Οργανισμοί δεν επιχορηγούνται άμεσα ή έμμεσα από τους ΟΤΑ ή τον Κρατικό Προϋπολογισμό και άρα δεν επιδρούν στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα.
Διοικούνται από Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο εκλέγεται από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων, με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο και τα εκτελεστικά μέλη του Δ.Σ. να μην μπορούν να είναι αιρετοί εκπρόσωποι Δημοτικών/Περιφερειακών Συμβουλίων των μετόχων ΟΤΑ, δηλαδή δεν μπορεί να είναι Δήμαρχοι/Περιφερειάρχες, Πρόεδροι Δημοτικού/Περιφερειακού Συμβουλίου ή του Δημοτικού/Περιφερειακού Συμβούλου.
Για την αποτελεσματική λειτουργία των Αναπτυξιακών Οργανισμών, ορίζεται η πρόσληψη Γενικού Διευθυντή, Διευθυντή Τεχνικών Υπηρεσιών, αλλά και ειδικού συμβούλου για την επικουρία του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου.
Το προσωπικό των Αναπτυξιακών Οργανισμών διακρίνεται σε τακτικό (βάσει ΚΕΥ και μέσω διαδικασιών ΑΣΕΠ) και έκτακτο (πρόσληψη υπό την εποπτεία του ΑΣΕΠ με απόφαση του Δ.Σ. της Εταιρείας).
Οι Δήμοι, οι Περιφερειακές Ενώσεις τους και οι Περιφέρειες μπορούν να λάβουν αποφάσεις σύστασης Αναπτυξιακού Οργανισμού, προσαρμογής των υφιστάμενων Αναπτυξιακών Ανωνύμων Εταιρειών στις διατάξεις του άρθρου αυτού ή για τη συμμετοχή τους σε Αναπτυξιακούς Οργανισμούς έως 31.12.2020.
